Ameryka inaczej - podsumowanie 2003

Poniższe zestawienie jest kompilacją tytułów uznanych za najlepsze na rynku amerykańskim w 2003 roku przez krytyków: 4thRail, artbomb, TIME, 9thArt, iComics. Dodałem jeszcze dwa typy, które przeoczyli - Like a River i 5 Is the Perfect Number.


1. Blankets

Blankets
Writer/Artist:
Craig Thompson
Publisher:
Top Shelf Productions
Our Price: $26.95
Pages: 592
Color: black and white
Format: softcover

Dzieciństwo, dorastanie, pierwsza miłość, wiara i rodzina - wszystko świetnie opowiedziane, precyzyjnie wyrysowane życie i emocje. Komiks pełen prawdy i wzruszeń. Craig Thompson wyrasta na jednego z najciekawszych twórców spoza amerykańskiego mainstreamu. Pełna recenzja w KZ nr 24.



2. Mother, Come Home

Mother, Come Home
Writer/Artist:
Paul Hornschemeier
Publisher:
Dark Horse Comics
Reprints: Forlorn Funnies #2-4
List Price: $14.95
Pages: 128
Color: color
Format: softcover

Rozwalił mnie. Kurewsko smutny. Poetycki. Psychologia tego komiksu, wsparta sugestywnymi rysunkami wręcz boli. Opowiada historię małego chłopca i jego ojca w obliczu śmierci matki/żony. Paul Hornschemeier niemal organicznie zamienia stany emocjonalne i myśli w komiksowe kadry, opowiada genialnie. Przy użyciu wyrazistych rysunków, wspartych ciekawym kolorem - niemal pozbawionych drugiego planu, bez cieniowania, tworzy przekaz niezwykle klarowny po to, by skupić uwagę na psychologii postaci i wydarzeń. Niezwykły, poetycki, smutny, fabularny majstersztyk. O miłości, o rozpaczy, o szaleństwie, o samotności, o świecie dziecka, o... Hornschemeier wnikliwie zagląda w głębiny ludzkiego ducha, odważnie i inteligentnie.

 


3. Paul Has a Summer Job

Paul Has A Summer Job
Writer/Artist:
Michel Rabagliati
Publisher:
Drawn & Quarterly
List Price: $16.95
Pages: 144
Color: black and white
Format: softcove

Ciepły, pełen humoru tytuł. Paul jest nieśmiały, trochę nieporadny i na rozstaju między szczeniactwem a dorosłością. Rzuca szkołę, idzie do durnej pracy, ale wnet nadarza się okazja wyjazdu i podjęcia wakacyjnej pracy w obozie dla dzieci i młodzieży. Dzieje się tu wiele - wszak jest to wakacyjna opowieść, wszystko w lekkiej, nieco karykaturalnej konwencji rysunkowej, zabawne, choć przeplatane krotochwilami i chwilami magicznie romantycznymi, bardzo ludzkimi. Ciekawie przedstawiona cała galeria charakterów, urocza fabuła i takież rysunki wraz z wątkiem miłosnym i wątkiem dorastania, przełamywania barier i zahamowań, czyni z dzieła Michela Rabagliattiego wyjątkowo udaną mieszankę humanizmu i humoru.

 

4. Clumsy

Clumsy
Writer/Artist:
Jeffrey Brown
List Price: $10.00
Pages: 232
Color: black and white
Format: softcover

Obskurne, nieporadne rysunki, ale o dziwo chwytają emocję za jaja. Szereg ułożonych chronologicznie krótkich historii o pewnej miłości. Nie ma tu zbytniego romantyzmu, a raczej niedojrzałość emocjonalna i społeczna. Dla mnie świetna i oryginalna lektura, lubię czytać i oglądać sytuacje odarte z masek i kretyńskiego pieprzenia. Ale dla wielu tak obskurny realizm będzie trudny do przełknięcia (nie wspominając o rysunkach). Ale miarą dobrego tytułu nie jest tylko przyjemność... Pełna recenzja w KZ nr 22 .

 

5. Persepolis

Persepolis: The Story of a Childhood
Writer/Artist:
Marjane Satrapi
Publisher:
Pantheon
List Price: $17.95
Pages: 156
Color: black and white
Format: hardcover

Iranka Marjane Satrapi opowiada swoje dzieciństwo, jak nie trudno zgadnąć rzecz dzieje się w Iranie. W zasadzie jest to swoiste świadectwo nie tylko dzieciństwa, ale i historii - politycznej, rewolucyjnej i religijnej zawieruchy w Iranie. Obłąkany świat dorosłych boleśnie, czasem nieco ironicznie zderza się ze światem małej dziewczynki. Autobiografia bardzo udana, bo Satrapi jest dobrym obserwatorem, a do tego stosuje ciekawą manierę w rysunku - dużo czerni i bardzo oszczędne przedstawienie postaci i środowiska. Mądra historia o miałkości istnienia jednostki w społeczeństwie i niezwykle silnej roli rodziny, oczami dziecka. Satrapi potrafi poruszyć i zaciekawić i po raz kolejny udowadnia, że życie pisze wyśmienite opowieści.

 

6. Fixer

Fixer
Writer/Artist:
Joe Sacco
Publisher:
Drawn & Quarterly
List Price: $24.95
Pages: 112
Color: black and white
Format: hardcover

Joe Sacco jest w świecie amerykańskiego komiksu ewenementem - jego twórczość określa się jako "comix journalism", i jest to całkowicie trafne stwierdzenie, bo Sacco rzeczywiście uprawia "komiksowe dziennikarstwo". W Polsce mało znany, w USA otrzymał w 1996 roku American Book Award (za "Palestine"). Komiks wykorzystuje jako formę reportażu ze swoich dziennikarskich podróży w rejony konfliktów zbrojnych. "Fixer" jest efektem jego kolejnej wyprawy do byłej Jugosławii - do Sarajewa. Świadectwo wojny i okrucieństwa. Polityka i człowieczeństwo, prawda i kłamstwo, przyjaźń i nienawiść. Cała historia jest właściwie umiejętnie przedstawionym wywiadem z tytułowym "fixerem" - Nevenem. Sacco jest świetnym dziennikarzem, ale równocześnie bardzo dobrym rysownikiem. Wiele rewelacyjnych kadrów, pieczołowicie oddany realizm i znajomość reguł medium komiksu. Kolejny znakomity tytuł w jego dorobku.

 

7. 5 is the perfect number

5 Is The Perfect Number
Writer/Artist:
Igort
Publisher:
Drawn & Quarterly
List Price: $19.95
Pages: 176
Color: color
Format: softcover

Pysznie narysowana i opowiedziana gangsterska historia. Ach, te czasy czarnych limuzyn i karabinów maszynowych, twardzieli w nienagannych garniturach, zapachu cygar i smaku dobrego expresso. Włoski rysownik Igort to stary komiksowy wyjadacz, dlatego nie jest to typowa bzdurna historyjka z cyklu pif-paf, znajdziemy tu i dobre dialogi i bardzo ciekawe życiowe spostrzeżenia głównego bohatera - podstarzałego gangstera usiłującego pomścić śmierć swego syna, cyngla. A samo zakończenie też jest, jak na gangsterskie opowieści dość urokliwie. Rysunek przykuwa uwagę, nietuzinkowy styl i kadrowanie, operowanie czernią i przytłumionym hmm... srebrnym.

 

8. Like a River

Like a River
Writer/Artist:
Pierre Wazem
Publisher:
Humanoids Publishing
List Price: $9.95
Pages: 112
Color: black and white
Format: softcover

Krótkie historie szwajcarskiego rysownika Pierra Wazema można przeczytać w pierwszych trzech numerach reaktywowanego Metal Hurlant. Warto. Tym razem ponad 100 stron z życia... na Syberii. Wódka i samotność. I te ich rzeki i lasy. Masza, Maszeńka umiera - cóż robić jak nie pić, tęsknić i wreszcie naładować flintę celując w podniebienie... Ale o relacjach ojca i syna to komiks, o uczuciach, które nigdy nie gasną, mimo że człowiek przemija. Rysunki rozedrgane i niedbałe, szybkie i nieco karykaturalne - wszak Wazem to ponoć rysownik alkoholik, a to zobowiązuje nie tylko do wrażliwości i emocji, ale i do zamaszystych ruchów po papierze ludzkiej wyobraźni.

 

9. Same Difference and Other Stories

Same Difference and Other Stories
Writer/Artist:
Derek Kirk Kim
Publisher:
Alternative Comics
List Price: $12.00
Our Price: $10.80
Pages: 144
Color: black and white
Format: softcover

Jeden z wielu tytułów niezależnych opowiadających o egzystencji młodzieży. Ale wyróżnia się i to nie tylko dlatego, że zrobił go młody Derek Kirk Kim o koreańskich korzeniach (właściwie niemal całym dzieciństwie). Cholernie dobre dialogi, a do tego wcale nie prowadzą w nihilistyczną pustkę, którą nieraz serwuje sobie amerykańska młodzież. Historia z morałem, ale poprowadzona tak sprawnie, że wcale nie moralizuje w klasycznym i nudnym tego słowa znaczeniu. Potrzeba dobra i miłości, pragnienie prawdy umiejętnie wplecione w perypetie młodości. Same Difference można przeczytać tutaj a wydanie książkowe zawiera dodatkowo ponad 50 stron krótkich opowieści maści wszelakiej, w których widać i poszukiwanie stylu w rysunku D.K.K., jak i ciekawą wrażliwość na świat i ludzi.

 

10. Barefoot Serpent

The Barefoot Serpent
Writer/Artist:
Scott Morse
Publisher:
Top Shelf Productions
List Price: $14.95
Pages: 128
Color: black and white, some color
Format: softcover

Scott Morse tym tytułem oddaje hołd Akirze Kurosawie. I to w bardzo oryginalny sposób - klamrą spinającą komiks (wstęp i zakończenie) jest syntetyczna biografia Kurosawy. Natomiast resztę wypełnia autorska historia Morse'a utrzymana w magicznej atmosferze kina Akiry, a dziejąca się na... Hawajach. Bohaterka - mała dziewczynka z kontynentu (USA) wyjeżdża z rodzicami na wakacje i na plaży wiedziona dźwiękiem bębnów oddala się na spotkanie tajemnicy. Spotyka małego Hawajczyka, odkrywa inną kulturę. Magiczne miejsca, symbole i przeżycia dziecka. Urocza historia. Jak zwykle u Morse'a piękna graficznie i intelektualnie.

 

11. Last Exit Before Toll

Last Exit Before Toll
Writer:
Neil Shaffer
Artists:
Christopher Mitten, Dawn Pietrusko
Publisher:
Oni Press
List Price: $9.95
Pages: 96
Color: black and white
Format: softcover

Dziwna historia, właściwie żeby ją wyjaśnić musiałbym zdradzić fabularne rozwiązanie, na którym opiera się cała fabuła. Tego nie zrobię, bo choć to nie kryminał, jednak odebrałbym przyszłym czytelnikom tajemnicę. Są takie pragnienia, które rutyna życia codziennego tłumi. Ujawnione mogą wzbudzić zdziwienie otoczenia, ale w zasadzie nie ma w nich nic dziwnego, są naturalne i ludzkie. Nie są złe, ale mogą ranić, muszą ranić bliskich. Nic nie zdradziłem - dodam, że nie jest to komiks o perwersji czy obłędzie. Opowiada o odnajdywaniu ciszy umysłu i właściwego celu egzystencji, a może po prostu o zagubieniu. Ciekawy rysunkowo, też nieco dziwny.

 

12. Lost at Sea

Lost at Sea
Writer/Artist:
Bryan Lee O'Malley
Publisher:
Oni Press
List Price: $11.95
Pages: 160
Color: black and white
Format: softcover

Komiks drogi. Podróż grupki młodych ludzi przez amerykańskie zadupia. Ucieczka przed problemami, pustką i tęsknotą. Ponowne odkrywanie wartości i uniwersalnych prawd. Znajdowanie ukojenia pośród prostych zdarzeń i szczerych rozmów. Miłość, przyjaźń, pogodzenie się z rzeczywistością i uczuciami - opowiedziane zręcznie i bardzo sympatycznie. Są tu i zabawne chwile, są i smutne. Ciekawy pomysł na szukanie duszy w kocie...

 

13. League of Extraordinary Gentlemen Vol.II

The League of Extraordinary Gentlemen Volume 2
Writer:
Alan Moore
Artist:
Kevin O'Neill
Publisher:
America's Best Comics
Reprints: The League of Extraordinary Gentlemen vol. 2 #1-6
List Price: $24.95
Pages: 228
Color: color
Format: hardcover

Przygód znanych śmiałków ciąg dalszy. Graficznie tak samo stylowo, kolory równie wyborne, dialogi wysmakowane. Fabularnie brutalniej, acz bardziej finezyjnie, pikantniej w seksualnym wymiarze. Trup ściele się gęsto, Marsjanie atakują, dzielni flegmatyczni Brytyjczycy bronią ojczyzny, ale bez wsparcia supergrupy marny byłby ich los. Okraszone humorem, utrzymane czasem niemal w rytmice teledysku kolejne spotkanie Alana Moore'a z awanturniczą przygodą. Udane, acz nie jest to arcydzieło, ale kunsztownie wykonane czytadło dla rozrywki i erudycyjnej zabawy napisane.

 

14. Hawaiin Dick: Byrd of Paradise

Hawaiian Dick 1: Byrd of Paradise
Writer:
B. Clay Moore
Artist:
Steven Griffin
Publisher:
Image Comics
Reprints: Hawaiian Dick #1-3
List Price: $14.95
Pages: 136
Color: color
Format: softcover

Kolorowe smakowite drinki i Hawajki. Gliniarz w kwiecistej koszuli. Gangsterzy, wyspiarska magia i kryminalna zagadka. Kulminacyjna scena na zakończenie. Potem jeszcze zabawne dodatki - przepisy na te pyszne drinki w komiksowej oprawie i krótkie zabawne i ciekawe historyjki z bohaterami w rolach głównych. Dobrze napisany bezpretensjonalny komiks, wyróżniający się i graficznie (co za bajecznie hawajska soczystość kolorów) i fabularnie.

 

15. Maria's Wedding

Writers:
Christina Weir, Nunzio De Filippis
Artist:
Jose Garibaldi
Publisher:
Oni Press
List Price: $10.95
Pages: 88
Color: black and white
Format: softcover

Komiks tak bardzo obyczajowy, że nawet jak dla mnie za bardzo. Rzecz o weselu, plotkach i stosunkach rodzinnych. Potrafi czasem rozśmieszyć, czasem zaciekawić, ale akcji nie ma tu prawie wcale. Aha i jest też para kochających inaczej i nieźle rozegrana kwestia tolerancji i w ogóle rodzinnych więzi. Ale w 2002 "My Uncle Jeff" stosunki rodzinne ukazywał zręczniej i ciekawiej. Może to komiks kobiecy? A może czytanie go o trzeciej w nocy było nienajlepszym pomysłem?

 

Znamiennym jest fakt, że znakomita większość powyższych tytułów to komiksy autorskie i zawierające elementy autobiograficzne. Ciekawe czy ta tendencja utrzyma się w przyszłym roku, bo będzie to niechybny znak, że najlepiej oddać prawdziwe rzeczy słowo można osobiście ilustrując własną historię, a ukazanie fabuły poprzez wyobraźnię rysownika obniża jej autentyzm i moc przesłania. Taki pogląd nie wydaje mi się prawdziwy, ale zobaczymy co przyniesie przyszły rok w świecie amerykańskiego rynku komiksu niezależnego. Ten rok był bardzo dobry - znakomicie rozwija się wydawnictwo Top Shelf, dobrą markę utrzymują D&Q, Fantagraphics, Alternative Comics i ONI Press.

Żałuję że nie udało mi się opisać następujących tytułów: LOUIS RIEL By Chester Brown, PALOMAR By Gilbert Hernandez, THE YELLOW JAR By Patrick Atagnan, ale po prostu ich nie mam.

Adam "mykupyku" Gawęda