Ameryka
inaczej - podsumowanie 2003
Poniższe zestawienie jest kompilacją tytułów uznanych za najlepsze na rynku
amerykańskim w 2003 roku przez krytyków: 4thRail, artbomb, TIME, 9thArt,
iComics. Dodałem jeszcze dwa typy, które przeoczyli - Like a River i 5 Is
the Perfect Number.
1.
Blankets
Blankets
Writer/Artist:
Craig Thompson
Publisher:
Top Shelf Productions
Our Price: $26.95
Pages: 592
Color: black and white
Format: softcover
Dzieciństwo, dorastanie, pierwsza miłość, wiara i rodzina - wszystko świetnie
opowiedziane, precyzyjnie wyrysowane życie i emocje. Komiks pełen prawdy
i wzruszeń. Craig Thompson wyrasta na jednego z najciekawszych twórców spoza
amerykańskiego mainstreamu. Pełna recenzja w KZ
nr 24.
2.
Mother, Come Home
Mother, Come Home
Writer/Artist:
Paul Hornschemeier
Publisher:
Dark Horse Comics
Reprints: Forlorn Funnies #2-4
List Price: $14.95
Pages: 128
Color: color
Format: softcover
Rozwalił mnie. Kurewsko smutny. Poetycki. Psychologia tego komiksu, wsparta
sugestywnymi rysunkami wręcz boli. Opowiada historię małego chłopca i jego
ojca w obliczu śmierci matki/żony. Paul Hornschemeier niemal organicznie
zamienia stany emocjonalne i myśli w komiksowe kadry, opowiada genialnie.
Przy użyciu wyrazistych rysunków, wspartych ciekawym kolorem - niemal pozbawionych
drugiego planu, bez cieniowania, tworzy przekaz niezwykle klarowny po to,
by skupić uwagę na psychologii postaci i wydarzeń. Niezwykły, poetycki, smutny,
fabularny majstersztyk. O miłości, o rozpaczy, o szaleństwie, o samotności,
o świecie dziecka, o... Hornschemeier wnikliwie zagląda w głębiny ludzkiego
ducha, odważnie i inteligentnie.
3. Paul Has a Summer Job
Paul Has A Summer Job
Writer/Artist:
Michel Rabagliati
Publisher:
Drawn & Quarterly
List Price: $16.95
Pages: 144
Color: black and white
Format: softcove
Ciepły, pełen humoru tytuł. Paul jest nieśmiały, trochę nieporadny i na
rozstaju między szczeniactwem a dorosłością. Rzuca szkołę, idzie do durnej
pracy, ale wnet nadarza się okazja wyjazdu i podjęcia wakacyjnej pracy w
obozie dla dzieci i młodzieży. Dzieje się tu wiele - wszak jest to wakacyjna
opowieść, wszystko w lekkiej, nieco karykaturalnej konwencji rysunkowej,
zabawne, choć przeplatane krotochwilami i chwilami magicznie romantycznymi,
bardzo ludzkimi. Ciekawie przedstawiona cała galeria charakterów, urocza
fabuła i takież rysunki wraz z wątkiem miłosnym i wątkiem dorastania, przełamywania
barier i zahamowań, czyni z dzieła Michela Rabagliattiego wyjątkowo udaną
mieszankę humanizmu i humoru.
4.
Clumsy
Clumsy
Writer/Artist:
Jeffrey Brown
List Price: $10.00
Pages: 232
Color: black and white
Format: softcover
Obskurne, nieporadne rysunki, ale o dziwo chwytają emocję za jaja. Szereg
ułożonych chronologicznie krótkich historii o pewnej miłości. Nie ma tu zbytniego
romantyzmu, a raczej niedojrzałość emocjonalna i społeczna. Dla mnie świetna
i oryginalna lektura, lubię czytać i oglądać sytuacje odarte z masek i kretyńskiego
pieprzenia. Ale dla wielu tak obskurny realizm będzie trudny do przełknięcia
(nie wspominając o rysunkach). Ale miarą dobrego tytułu nie jest tylko przyjemność...
Pełna recenzja w KZ nr 22 .
5.
Persepolis
Persepolis: The Story of a Childhood
Writer/Artist:
Marjane Satrapi
Publisher:
Pantheon
List Price: $17.95
Pages: 156
Color: black and white
Format: hardcover
Iranka Marjane Satrapi opowiada swoje dzieciństwo, jak nie trudno zgadnąć
rzecz dzieje się w Iranie. W zasadzie jest to swoiste świadectwo nie tylko
dzieciństwa, ale i historii - politycznej, rewolucyjnej i religijnej zawieruchy
w Iranie. Obłąkany świat dorosłych boleśnie, czasem nieco ironicznie zderza
się ze światem małej dziewczynki. Autobiografia bardzo udana, bo Satrapi
jest dobrym obserwatorem, a do tego stosuje ciekawą manierę w rysunku - dużo
czerni i bardzo oszczędne przedstawienie postaci i środowiska. Mądra historia
o miałkości istnienia jednostki w społeczeństwie i niezwykle silnej roli
rodziny, oczami dziecka. Satrapi potrafi poruszyć i zaciekawić i po raz kolejny
udowadnia, że życie pisze wyśmienite opowieści.
6.
Fixer
Fixer
Writer/Artist:
Joe Sacco
Publisher:
Drawn & Quarterly
List Price: $24.95
Pages: 112
Color: black and white
Format: hardcover
Joe Sacco jest w świecie amerykańskiego komiksu ewenementem - jego twórczość
określa się jako "comix journalism", i jest to całkowicie trafne
stwierdzenie, bo Sacco rzeczywiście uprawia "komiksowe dziennikarstwo".
W Polsce mało znany, w USA otrzymał w 1996 roku American Book Award (za "Palestine").
Komiks wykorzystuje jako formę reportażu ze swoich dziennikarskich podróży
w rejony konfliktów zbrojnych. "Fixer" jest efektem jego kolejnej
wyprawy do byłej Jugosławii - do Sarajewa. Świadectwo wojny i okrucieństwa.
Polityka i człowieczeństwo, prawda i kłamstwo, przyjaźń i nienawiść. Cała
historia jest właściwie umiejętnie przedstawionym wywiadem z tytułowym "fixerem" -
Nevenem. Sacco jest świetnym dziennikarzem, ale równocześnie bardzo dobrym
rysownikiem. Wiele rewelacyjnych kadrów, pieczołowicie oddany realizm i znajomość
reguł medium komiksu. Kolejny znakomity tytuł w jego dorobku.
7.
5 is the perfect number
5 Is The Perfect Number
Writer/Artist:
Igort
Publisher:
Drawn & Quarterly
List Price: $19.95
Pages: 176
Color: color
Format: softcover
Pysznie narysowana i opowiedziana gangsterska historia. Ach, te czasy czarnych
limuzyn i karabinów maszynowych, twardzieli w nienagannych garniturach, zapachu
cygar i smaku dobrego expresso. Włoski rysownik Igort to stary komiksowy
wyjadacz, dlatego nie jest to typowa bzdurna historyjka z cyklu pif-paf,
znajdziemy tu i dobre dialogi i bardzo ciekawe życiowe spostrzeżenia głównego
bohatera - podstarzałego gangstera usiłującego pomścić śmierć swego syna,
cyngla. A samo zakończenie też jest, jak na gangsterskie opowieści dość urokliwie.
Rysunek przykuwa uwagę, nietuzinkowy styl i kadrowanie, operowanie czernią
i przytłumionym hmm... srebrnym.
8.
Like a River
Like a River
Writer/Artist:
Pierre Wazem
Publisher:
Humanoids Publishing
List Price: $9.95
Pages: 112
Color: black and white
Format: softcover
Krótkie historie szwajcarskiego rysownika Pierra Wazema można przeczytać
w pierwszych trzech numerach reaktywowanego Metal Hurlant. Warto. Tym razem
ponad 100 stron z życia... na Syberii. Wódka i samotność. I te ich rzeki
i lasy. Masza, Maszeńka umiera - cóż robić jak nie pić, tęsknić i wreszcie
naładować flintę celując w podniebienie... Ale o relacjach ojca i syna to
komiks, o uczuciach, które nigdy nie gasną, mimo że człowiek przemija. Rysunki
rozedrgane i niedbałe, szybkie i nieco karykaturalne - wszak Wazem to ponoć
rysownik alkoholik, a to zobowiązuje nie tylko do wrażliwości i emocji, ale
i do zamaszystych ruchów po papierze ludzkiej wyobraźni.
9.
Same Difference and Other Stories
Same Difference and Other Stories
Writer/Artist:
Derek Kirk Kim
Publisher:
Alternative Comics
List Price: $12.00
Our Price: $10.80
Pages: 144
Color: black and white
Format: softcover
Jeden z wielu tytułów niezależnych opowiadających o egzystencji młodzieży.
Ale wyróżnia się i to nie tylko dlatego, że zrobił go młody Derek Kirk Kim
o koreańskich korzeniach (właściwie niemal całym dzieciństwie). Cholernie
dobre dialogi, a do tego wcale nie prowadzą w nihilistyczną pustkę, którą
nieraz serwuje sobie amerykańska młodzież. Historia z morałem, ale poprowadzona
tak sprawnie, że wcale nie moralizuje w klasycznym i nudnym tego słowa znaczeniu.
Potrzeba dobra i miłości, pragnienie prawdy umiejętnie wplecione w perypetie
młodości. Same Difference można przeczytać tutaj a wydanie książkowe zawiera
dodatkowo ponad 50 stron krótkich opowieści maści wszelakiej, w których widać
i poszukiwanie stylu w rysunku D.K.K., jak i ciekawą wrażliwość na świat
i ludzi.
10.
Barefoot Serpent
The Barefoot Serpent
Writer/Artist:
Scott Morse
Publisher:
Top Shelf Productions
List Price: $14.95
Pages: 128
Color: black and white, some color
Format: softcover
Scott Morse tym tytułem oddaje hołd Akirze Kurosawie. I to w bardzo oryginalny
sposób - klamrą spinającą komiks (wstęp i zakończenie) jest syntetyczna biografia
Kurosawy. Natomiast resztę wypełnia autorska historia Morse'a utrzymana w
magicznej atmosferze kina Akiry, a dziejąca się na... Hawajach. Bohaterka
- mała dziewczynka z kontynentu (USA) wyjeżdża z rodzicami na wakacje i na
plaży wiedziona dźwiękiem bębnów oddala się na spotkanie tajemnicy. Spotyka
małego Hawajczyka, odkrywa inną kulturę. Magiczne miejsca, symbole i przeżycia
dziecka. Urocza historia. Jak zwykle u Morse'a piękna graficznie i intelektualnie.
11.
Last Exit Before Toll
Last Exit Before Toll
Writer:
Neil Shaffer
Artists:
Christopher Mitten, Dawn Pietrusko
Publisher:
Oni Press
List Price: $9.95
Pages: 96
Color: black and white
Format: softcover
Dziwna historia, właściwie żeby ją wyjaśnić musiałbym zdradzić fabularne
rozwiązanie, na którym opiera się cała fabuła. Tego nie zrobię, bo choć to
nie kryminał, jednak odebrałbym przyszłym czytelnikom tajemnicę. Są takie
pragnienia, które rutyna życia codziennego tłumi. Ujawnione mogą wzbudzić
zdziwienie otoczenia, ale w zasadzie nie ma w nich nic dziwnego, są naturalne
i ludzkie. Nie są złe, ale mogą ranić, muszą ranić bliskich. Nic nie zdradziłem
- dodam, że nie jest to komiks o perwersji czy obłędzie. Opowiada o odnajdywaniu
ciszy umysłu i właściwego celu egzystencji, a może po prostu o zagubieniu.
Ciekawy rysunkowo, też nieco dziwny.
12.
Lost at Sea
Lost at Sea
Writer/Artist:
Bryan Lee O'Malley
Publisher:
Oni Press
List Price: $11.95
Pages: 160
Color: black and white
Format: softcover
Komiks drogi. Podróż grupki młodych ludzi przez amerykańskie zadupia. Ucieczka
przed problemami, pustką i tęsknotą. Ponowne odkrywanie wartości i uniwersalnych
prawd. Znajdowanie ukojenia pośród prostych zdarzeń i szczerych rozmów. Miłość,
przyjaźń, pogodzenie się z rzeczywistością i uczuciami - opowiedziane zręcznie
i bardzo sympatycznie. Są tu i zabawne chwile, są i smutne. Ciekawy pomysł
na szukanie duszy w kocie...
13.
League of Extraordinary Gentlemen Vol.II
The League of Extraordinary Gentlemen Volume 2
Writer:
Alan Moore
Artist:
Kevin O'Neill
Publisher:
America's Best Comics
Reprints: The League of Extraordinary Gentlemen vol. 2 #1-6
List Price: $24.95
Pages: 228
Color: color
Format: hardcover
Przygód znanych śmiałków ciąg dalszy. Graficznie tak samo stylowo, kolory
równie wyborne, dialogi wysmakowane. Fabularnie brutalniej, acz bardziej
finezyjnie, pikantniej w seksualnym wymiarze. Trup ściele się gęsto, Marsjanie
atakują, dzielni flegmatyczni Brytyjczycy bronią ojczyzny, ale bez wsparcia
supergrupy marny byłby ich los. Okraszone humorem, utrzymane czasem niemal
w rytmice teledysku kolejne spotkanie Alana Moore'a z awanturniczą przygodą.
Udane, acz nie jest to arcydzieło, ale kunsztownie wykonane czytadło dla
rozrywki i erudycyjnej zabawy napisane.
14.
Hawaiin Dick: Byrd of Paradise
Hawaiian Dick 1: Byrd of Paradise
Writer:
B. Clay Moore
Artist:
Steven Griffin
Publisher:
Image Comics
Reprints: Hawaiian Dick #1-3
List Price: $14.95
Pages: 136
Color: color
Format: softcover
Kolorowe smakowite drinki i Hawajki. Gliniarz w kwiecistej koszuli. Gangsterzy,
wyspiarska magia i kryminalna zagadka. Kulminacyjna scena na zakończenie.
Potem jeszcze zabawne dodatki - przepisy na te pyszne drinki w komiksowej
oprawie i krótkie zabawne i ciekawe historyjki z bohaterami w rolach głównych.
Dobrze napisany bezpretensjonalny komiks, wyróżniający się i graficznie (co
za bajecznie hawajska soczystość kolorów) i fabularnie.
15.
Maria's Wedding
Writers:
Christina Weir, Nunzio De Filippis
Artist:
Jose Garibaldi
Publisher:
Oni Press
List Price: $10.95
Pages: 88
Color: black and white
Format: softcover
Komiks tak bardzo obyczajowy, że nawet jak dla mnie za bardzo. Rzecz o weselu,
plotkach i stosunkach rodzinnych. Potrafi czasem rozśmieszyć, czasem zaciekawić,
ale akcji nie ma tu prawie wcale. Aha i jest też para kochających inaczej
i nieźle rozegrana kwestia tolerancji i w ogóle rodzinnych więzi. Ale w 2002 "My
Uncle Jeff" stosunki rodzinne ukazywał zręczniej i ciekawiej. Może to
komiks kobiecy? A może czytanie go o trzeciej w nocy było nienajlepszym pomysłem?
Znamiennym jest fakt, że znakomita większość powyższych tytułów to komiksy
autorskie i zawierające elementy autobiograficzne. Ciekawe czy ta tendencja
utrzyma się w przyszłym roku, bo będzie to niechybny znak, że najlepiej
oddać prawdziwe rzeczy słowo można osobiście ilustrując własną historię,
a ukazanie
fabuły poprzez wyobraźnię rysownika obniża jej autentyzm i moc przesłania.
Taki pogląd nie wydaje mi się prawdziwy, ale zobaczymy co przyniesie przyszły
rok w świecie amerykańskiego rynku komiksu niezależnego. Ten rok był bardzo
dobry - znakomicie rozwija się wydawnictwo Top Shelf, dobrą markę utrzymują
D&Q, Fantagraphics, Alternative Comics i ONI Press.
Żałuję że nie udało mi się opisać następujących tytułów: LOUIS RIEL By Chester
Brown, PALOMAR By Gilbert Hernandez, THE YELLOW JAR By Patrick Atagnan, ale
po prostu ich nie mam.
Adam "mykupyku" Gawęda |