Podsumowanie 2009 roku we Francji

Jak co roku, organizacja ACBD i Gilles Ratier dokonali podsumowania tego, co ukazywało się w krajach frankofońskich. Zacznijmy tradycyjnie od Top20 sprzedaży za rok 2009.

Podobnie jak w roku ubiegłym do zestawienia weszły albumy o nakładzie nie mniejszym niż 180 tysięcy egzemplarzy. Jest to oznaka stabilizacji rynku, co w sytuacji kryzysu finansowego nie jest takim złym omenem.

W roku ubiegłym nie ukazał się kolejny tom "Titeufa", który jest we Francji absolutnym bestsellerem. Z reguły oznacza to, że inne albumy mają nieco wyższe nakłady (nie jestem pewien na ile jest to świadoma decyzja wydawców, a na ile przypadkowa tendencja w ostatnich latach). Jego role przyjął jednak "Asterix" z niemal równie imponującym nakładem miliona dwustu tysięcy egzemplarzy. Są to dziś jedyne tytuły we Francji mogące przekroczyć magiczny milion. Cieszy fakt, że ten bestseller praktycznie od razu dostępny był w Polsce.

Na drugim miejscu, podobnie jak w roku ubiegłym, pojawił się najnowszy album znanej w Polsce serii "Blake i Mortimer" (w latach 2002-2003 ukazały się u nas dwie pierwsze części podzielone na pięć tomów). W roli scenarzysty wystąpił ponownie Jean Van Hamme.

Pomimo tego, że Zep nie narysował jeszcze trzynastego albumu swojej sztandarowej serii, jego one-shot zatytułowany "Happy Sex" pojawia się w zestawieniu już na trzeciej pozycji (choć oczywiście nakład nie może się równać z popularnością "Titeufa"). W nowościach z Francji za październik przewidywałem, że zapewni on Delcourtowi dobre wyniki sprzedaży i rzeczywiście - jest to jedyny w tym roku album tego wydawcy w Top20.

Nakład "Le Petit Spirou" spadł z 415 do 330 tysięcy od ostatniego albumu wydanego dwa lata temu. To sprawiło, że seria wypadła z pierwszej trójki, ale i tak ma silną, czwartą pozycję jako ostatni komiks z liczbą egzemplarzy przekraczającą 300 tysięcy.

Na miejscu piątym dwa albumy z nakładem równym 300 tysięcy - premierowy tom nowej serii ze Świata Troy wydawnictwa Soleil "Lanfeust Odyssey" (już wkrótce w Polsce magazyn poświęcony komiksom fantasy tego edytora) oraz trzydziesta-druga cześć popularnej serii "Boule & Bill (w 2002 roku Edipress wydał w Polsce dwa oryginalne albumy Roba). Oczywiście obecnie albumy tego cyklu są tworzone przez gościnnie zaproszonych scenarzystów z rysunkami Laurenta Verrona, który przejął serię po śmierci Jeana Roba.

Na miejscu siódmym tym razem gęsto. Trafił tu najnowszy album Bourgeona - szósta część "Pasażerów Wiatru" (liczę, że Egmont sięgnie wkrótce po tę serię) oraz sześć kolejnych tomów "Naruto" (połowa z nich została wydana także w ubiegłym roku w Polsce). Ponieważ właśnie w styczniu ukazał się w Japonii tom czterdziesty-dziewiąty, zapewne w przyszłorocznym zestawieniu ten tytuł także się pojawi. W Japonii kolejne tomy są publikowane co 2-3 miesiące, więc szybko ich nie zabraknie.

I tak wskakujemy od razu na miejsce czternaste - "XIII Mystery: Irina", kolejny komiks znany już polskiemu czytelnikowi i pierwszy od czasu "Pieśni Strzyg" scenariusz Corbeyrana w Polsce. Aż szkoda, że taki sobie pod względem treści, za to rysunki Bertheta - pierwsza klasa. "Irina" też byłaby wyżej, gdyby wydawca nie obniżył nakładu "XIII Mystery" z 253 do 230 tysięcy. Przez to album spadł do drugiej dziesiątki.

Na miejscu piętnastym kolejny murowany hit Dupuis "Cedric". Nakład Cedrica także spada (ok. 290 tysięcy w roku 2006, 270 w ubiegłym i już tylko 220 z groszami obecnie, ale to wciąż bardziej niż przyzwoita sprzedaż, choć czasy, kiedy był czwarty na liście (rok 2006) pewnie już nie wrócą.

Miejsce szesnaste - "Les Nombrils", to nowość w zestawieniach sprzedaży. Tytuł oznacza "Pępki" i opowiada o dwóch młodych dziewczętach uważających się za pępki świata z uwagi na seksowne stroje i wyzywający makijaż. Kolejny strzał w dziesiątkę z wydawnictwa Dupuis.

Trzy albumy na miejscu siedemnastym z nakładem równo 200 tysięcy egzemplarzy. "Les Profs" i "Jack Palmer" nie są niespodzianką, bo z takim nakładami właśnie od kilku lat się ukazują. Natomiast na listę w tym roku wszedł też najnowszy album "Lou!", który zapewne wkrótce ukaże się też w Polsce (cztery poprzednie już są).

Listę zamyka z nakładem 180 tysięcy najnowszy album Bilala. Jest to obok Bourgeona jedyny autor komiksu adresowanego do dojrzałego czytelnika (być może należy jeszcze tu dołączyć "Happy Sex" Zepa, ale nie wiem, czy na pewno), który trafił do Top 20. Bardzo mnie cieszy, że tacy twórcy doskonale się sprzedają, ale mam wątpliwości, czy następny album Bilala też trafi na listę - jego nakłady od kilku lat nieznacznie lecz systematycznie spadają. "Spotkanie w Paryżu" było w 2006 roku na piątym miejscu (280 tysięcy), rok później "Czwórka?" już na jedensatym (240 tysięcy), teraz "Animal'z" ledwo mieści się w dwudziestce.

Na podstawie tych zestawień, które przygotowywałem przez ostatnie lata, mogę podać Top10 najlepiej sprzedających się we Francji serii (jest to o tyle ciekawe, że większość ukazuje się co półtora roku, więc siłą rzeczy podsumowanie roczne wszystkiego nie wychwyci). Tak więc:

1. "Titeuf"
2. "Asterix"
3. "Lucky Luke"
4. "XIII"
5. "Blake i Mortimer"
6. "Largo Winch"
7. "Petit Spirou"
8. "Kid Padole"
9. "Bob & Bill"
10. "Chat"

Oczywiście to się zmienia, bo nakłady są co roku dostosowywane, szczególnie kolejność pozycji 3-5 jest dość umowna, ale sama lista wydaje mi się ciekawa.

Top10 grup wydawniczych pod względem opublikowanych albumów przedstawia się następująco:

Tutaj zmiany z roku na rok są ogromne. Media Participation wygrało, jak przed rokiem, ale dwa lata temu pierwszy był już Delcourt, a trzy lata temu - Soleil. Potem jeszcze większe przetasowania. Asuka wydzieliła się z Tournon-Semic i samodzielnie utrzymała dziewiątą pozycję, za to T-S spadł poza listę. Panini jest już w pierwszej piątce, z której wypchnął zasłużony Flammarion (czyli Castermana). Na listę wszedł nowy gracz - Taifu (dziesiąta pozycja razem z Gallimard), za to ani Humanoides Associes ani Editis nie udało się wrócić do zestawienia. W kolejnych latach na pewno możemy spodziewać się dalszych zmian. Od trzech lat liczba tytułów wymaganych, aby wejść do zestawienia spada (2007 - 100, 2008 - 89, 2009 już "tylko" 83).

Na koniec z listy najczęściej omawianych przez krytykę komiksów wybrałem subiektywnie dwadzieścia-pięć (o niektórych pisaliśmy w dziale nowości z Francji, niektóre są znane dzięki publikowanym w Polsce autorom):

• « Amitiétroite » : Bastien Vivès, Casterman - KSTR
• « Animal’z » : Enki Bilal, Casterman
• « Dieu en personne » : Marc-Antoine Mathieu, Delcourt (Grand Prix de la Critique 2010)
• « Il était une fois en France T3 : Honneur et police » : Sylvain Vallée et Fabien Nury, Glénat
• « Je mourrai pas gibier » : Alfred [d’après Guillaume Guéraud], Delcourt
• « Jolies ténèbres » : Kerascoët et Fabien Vehlmann, Dupuis
• « L’Encre du passé » : Maël et Antoine Bauza, Dupuis
• « L’Épervier T7 : La Mission » : Patrice Pellerin, Soleil - Quadrants
• « L’Homme bonsaï » : Fred Bernard, Delcourt
• « Le Chant du pluvier » : Erwann Surcouf, Joseph Béhé et Amandine Laprun, Delcourt
• « Le petit rien tout neuf avec un ventre jaune » : Pascal Rabaté, Futuropolis
• « Léna et les trois femmes » : André Juillard et Pierre Christin, Dargaud
• « Les Passagers du Vent T6 : La petite fille Bois-Caïman Livre I » : François Bourgeon, 12 bis
• « Lulu femme nue T1 » : Étienne Davodeau, Futuropolis
• « Magasin Général T4 : Confessions » : Régis Loisel et Jean-Louis Tripp, Casterman
• « Martha Jane Cannary T2 : Les années 1870-1876 » : Matthieu Blanchin et Christian Perrissin, Futuropolis
• « Mauvais Garçons T1 et T2 » : Benjamin Flao et Christophe Dabitch, Futuropolis
• « Pachyderme » : Frederik Peeters, Gallimard - Bayou
• « Pinocchio » : Winshluss, Les Requins Marteaux
• « Putain de guerre ! T1 et T2 » : Jacques Tardi [avec Jean-Pierre Verney], Casterman
• « Rébétiko, la mauvaise herbe » : David Prudhomme, Futuropolis
• « Shutter Island » : Christian De Metter [według: Dennis Lehane], Rivages/Casterman/Noir (Prix des Libraires de Bande Dessinée 2009)
• « Terre-neuvas » : Christophe Chabouté, Vents d’Ouest
• « Undercurrent » : Tetsuya Toyoda, Kana (Prix Asie-ACBD 2009)
• « Une aventure de Spirou et Fantasio par… T5 » : Le Groom vert-de-gris » : Olivier Schwartz et Yann, Dupuis

Bilal, Rabate, Juillard, Christin, Bourgeon, Loisel, Peeters, Chaboute są już znani polskiemu czytelnikowi (trzej właśnie dzięki mijającemu rokowi). Winshluss w zapowiedziach - czyli nie jest tak źle. Ale dlaczego nadal nie ukazało się u nas nic Tardiego, Mathieu czy Davodeau - nie potrafię wyjaśnić. Jest jeszcze sporo zaległości do nadrobienia, jakby na to spojrzeć z tej strony...

Arek Królak