Powrót do Kosowa – recenzja

Powrót do Kosowa-okładka

Wojny jugosłowiańskie są bodaj najszerzej prezentowanym konfliktem zbrojnym w wydawanych w Polsce komiksach – zaraz po II wojnie światowej. A jednak „Powrót do Kosowa”, opublikowany przez Timof Comics, bardzo różni się od „Pozdrowień z Serbii”, „Strefy bezpieczeństwa Goražde” czy „Faksu z Sarajewa”. To nie relacja z kraju targanego wojną, ale wspomnienie pierwszych tygodni pokoju.

Sprawa dla reportera

Na początku czerwca 1999 roku, po ponad dwóch miesiącach nalotów w ramach operacji lotniczej Allied Force, Slobodan Milošević jest gotów na przyjęcie ultimatum. Pokonany prezydent Serbii godzi się na stawiane mu przez Sojusz Północnoatlantycki warunki. Z Kosowa zostają wycofane wszystkie siły wojskowe, policyjne i paramilitarne. Siły bezpieczeństwa NATO, wciąż wspierane przez oddziały lotnicze, wkraczają na teren zniszczonej prowincji.

Powrót do Kosowa – przykładowa plansza

Mieszkający wówczas w Barcelonie Gani Jakupi, dziennikarz, tłumacz i autor komiksów, jako rodowity Kosowianin zostaje stałym gościem telewizyjnych debat o wojnie, mimowolnym medialnym ekspertem od ostatniego konfliktu na Bałkanach. Nowa rola przynosi mu znienacka propozycję podróży w rodzinne strony w celu stworzenia fotoreportażu o dźwigającym się ze zniszczeń Kosowie. Nie zastanawia się ani chwili.

Powrót do korzeni

Pierwszym, co uderza we wspomnieniach Jakupiego, jest konflikt jego dwóch perspektyw. Dziennikarz stara się bowiem na nowo odnaleźć w kraju znanym z młodzieńczych wspomnień, jednak jego postrzeganie wielu aspektów życia w targanym konfliktem Kosowie nosi wyraźne wpływy lat spędzonych na Zachodzie. Dzięki temu mamy możliwość obcowania z unikalną narracją: relacją prowadzoną równocześnie z wewnątrz i z zewnątrz, europejską i bałkańską zarazem.

Powrót do Kosowa – przykładowa plansza

Jakupi poświęca politycznej stronie końcowej fazy wojny niezbędne minimum uwagi. W pełni skupia się na sytuacji tych, którzy przeżyli koszmar. Wędruje wraz z towarzyszącym mu fotografem po poznaczonych bombami bezdrożach, kupuje benzynę w litrowych butelkach od obrotnych handlarzy i kosztuje miodu od pszczelarza mieszkającego w ocalałej z pożaru stajni. Obserwuje, jak dzięki posiadaniu kilku flaszek wódki można błyskawicznie stworzyć restaurację dla żołnierzy NATO. Przekazuje wiadomości pomiędzy miastami i wysłuchuje nowin o śmierci krewnych i znajomych. W jego opowieści uśmiech nieustannie miesza się z tragedią, nadzieja przetykana jest żałobą i niepokojem.

Powrót do Kosowa – przykładowa plansza

Kosowo w kredce

Osobisty reportaż Jakupiego zyskuje na przekazie dzięki fenomenalnej warstwie graficznej. Jorge González po piętnastu latach przedstawił wspomnienia z roku 1999 w imponującym stylu. Jego charakterystyczna technika łączenia pasteli, kredek i ołówka doskonale oddaje paradoks budzenia się życia po wojnie – z jednej strony radosnego i niewinnego, z drugiej wciąż krwawiącego ze świeżych ran.

„Powrót do Kosowa” to przejmujący i znakomity graficznie komiks. Jakupi i González pozwalają spojrzeć na jedną z wojen bałkańskich z nowej perspektywy. I robią to w unikalnym stylu.

Powrót do Kosowa – przykładowa plansza

Dziękujemy wydawnictwu Timof Comics za udostępnienie komiksu do recenzji.

Wydawnictwo: Timof Comics
Liczba stron: 112
Format: 210 x 280
Oprawa: twarda
Druk: kolor
ISBN-13: 978-83-65527-93-6
Wydanie: I
Cena z okładki: 69 zł