Diabeł w szczegółach
O książce „The Devil Is in the Details: Examining Matt Murdock and Daredevil”
Tak się składa, że mam za sobą dość świeżą lekturę głośnych runów Briana Michaela Bendisa oraz Eda Brubakera w miesięczniku „Daredevil”. Oba są w mojej ocenie szczytowym osiągnięciem współczesnego komiksu superbohaterskiego, zaś sam rogaty heros awansował w moim prywatnym rankingu do czołówki najważniejszych komiksowych postaci.
Dlatego też niezmiernie ucieszyła mnie możliwość zapoznania się z najnowszą publikacją Sequart Research & Literacy Organization. „The Devil Is in the Details: Examining Matt Murdock and Daredevil” to zbiór szesnastu esejów prześwietlających na wylot amerykańskiego superherosa. Co warto pokreślić, poszczególni autorzy nie skoncentrowali się li tylko na klasycznych, najbardziej znanych komiksach z jego udziałem. Oddzielnych opracowań doczekały się zarówno oba przywołane przeze mnie współczesne runy, jak i mniej głośne komiksy ze scenariuszem Daniela Chichestera. Dodatkowo kilkukrotnie przywołane zostały w różnych kontekstach dokonania Ann Nocenti, Kevina Smitha czy najnowsze Marka Waida.
Książka rozpoczyna się jednak od prehistorii, czyli od dwóch artykułów prezentujących początki postaci. „A Different Daredevil” przedstawia kulisy powstania serii „Daredevil”, przy okazji odkłamując nieco rolę Stana Lee w tym procesie. Natomiast „Grabbing the Devil by the Horns: Daredevil and His Early Rogues Gallery” koncentruje się na cokolwiek kuriozalnej momentami galerii pierwszych wrogów Daredevila, pokazującej, że Lee nie grzeszył też szczególną wyobraźnią czy oryginalnością.
Dwa teksty to przekrojowe analizy poświęcone dwóm szczególnym postaciom z uniwersum Daredevila. „The Life and Times of Foggy Nelson” to oczywiście artykuł przybliżający najważniejszego towarzysza Murdocka. Autor starannie oddaje ewolucję tej postaci, pokazując, jak głupiutki, fajtłapowaty „młodszy brat”, którego ciągle trzeba ratować z tarapatów, zmienia się w ostoję spokoju i zdrowego rozsądku, która pomoże przetrwać herosowi najbardziej dramatyczne chwile. Z kolei w eseju „.22 Caliber, a Girl’s Gun: Vanessa Fisk and Freedom of Action” autor stara się pokazać, że to w żonie Fiska należy upatrywać najciekawszej postaci kobiecej, przynajmniej za kadencji Bendisa.
W „Being Mike Murdock” Timothy Callahan przypomina mniej znany epizod z lat 60. XX w., w którym Murdock „powołuje do życia” swoje alter ego – Mike’a, czyli rzekomego brata bliźniaka, który ma być prawdziwym Daredevilem.
Dwa teksty poruszają interesujące wątki psychologiczne. W „Daredevil and the Missing Father: Why Fathers Matter in Super-Hero Origins” Forrest C. Helvie ciekawie analizuje rolę, jaką w genezie superbohatera odegrał jego ojciec. „There Will Be Blood: Daredevil’s Violent Tendencies” zwraca z kolei uwagę na wysoki poziom przemocy, jaki od samego początku odróżnia serię „Daredevil” od innych komiksów superbohateskich i wyjaśnia, dlaczego agresywne tendencje są nierozerwalnie związane z tą postacią.
Gdybym miał wskazać trzy najlepsze teksty, w pierwszej kolejności wymieniłbym najobszerniejszy artykuł w książce, czyli „Blind Dates and Broken Hearts: The Tragic Loves of Matthew Murdock”. Jak można się domyślić, analizuje on związki rogatego bohatera z kobietami, które jak wiadomo należą do najważniejszych tematów w pięćdziesięcioletniej historii Daredevila. Ryan K. Lindsay koncentruje się na szczegółowej analizie pięciu postaci, każdą z nich prezentuje zaś jako inny rodzaj miłości: Karen Page to prawdziwa miłość Matta, Elektra reprezentuje pierwszą miłość, Black Widow – miłość wygodną, Typhoid Mary – miłość odpychającą, zaś Milla Donovan – miłość do siebie samego. Autor każdą z tych bohaterek przedstawia bardzo drobiazgowo, zwracając uwagę na wiele interesujących szczegółów, które zazwyczaj umykają przy lekturze komiksów. Dodatkowo Lindsay pokazuje, jak zmieniała się wizja scenarzystów dotycząca romansów Murdocka w poszczególnych dekadach. W pewnym sensie każda z tych bohaterek reprezentuje swoje czasy i to, jak wówczas postrzegano kobiece bohaterki u boku herosa (Karen Page – lata 60. XX wieku, Black Widow – lata 70., Elektra – lata 80., Milla Donovan – czasy współczesne).
Bardzo interesujący jest także artykuł „Science Fact!”, w którym czwórka badaczy (Stéphane Guéret, Marie-Laure Saulnier, Manuella Hyvard oraz Nicolas Labarre), posługując się stricte naukową wiedzą, rozkłada na czynniki pierwsze poszczególne umiejętności Daredevila. Jest to o tyle ciekawe, iż dość powszechnie uważa się go za postać realistyczną, pozbawioną nadludzkich mocy. Pytanie jednak, czy rzeczywiście niesamowite zdolności tego bohatera są możliwe w realnym świecie? Autorów trzeba pochwalić, że odpowiadają na to pytanie bardzo przystępnym językiem – aby zrozumieć tekst, nie trzeba żadnej szczególnej naukowej wiedzy. Jeśli chcielibyście się dowiedzieć, czy akrobatyczne ruchy Murdocka są wykonalne, czy faktycznie może on czytać gazetę dotykiem palców albo trafiać strzałą w środek tarczy, wreszcie dlaczego słynny „radar” Daredevila w rzeczywistości nie byłby przydatny w walce – musicie przeczytać ten artykuł.
Trzeci tekst koniecznie wymagający wyróżnienia to „The Only Way Is Down: Brubaker’s Saga as ’70s Cinematic Noir”, ponownie autorstwa Ryana K. Lindsay’a. Tym razem autor analizuje trzy opowieści stanowiące pierwszą połowę runu Brubakera. Lindsay przekonuje, że dopiero za kadencji Brubakera „Daredevil” stał się prawdziwą opowieścią noir i na dowód tego porównuje poszczególne części sagi do twórczości wybitnych reżyserów tworzących w latach 70. ubiegłego wieku kino spod znaku noir. I tak „The Devil in Cell Block D” to podobnie jak „Taksówkarz” Martina Scorsese opowieść o człowieku uwięzionym we wrogiej rzeczywistości, na którą jedyną sensowną odpowiedzią jest przemoc. „The Devil Takes a Ride” niczym „Chinatown” Romana Polańskiego pokazuje bohatera ze skazą zanurzającego się w świat zła. Wreszcie „Without Fear” na wzór „Dzikiej bandy” Sama Peckinpaha przedstawia bohatera, któremu rozpacz odbiera duszę, zaś eskalacja przemocy prowadzi do jeszcze większego okrucieństwa i przekroczenia kolejnych moralnych barier.
Słabo natomiast prezentuje się artykuł „Daredevil and Punisher: Polar Opposites?”, będący analizą porównawczą postaci Daredevila i Punishera. Zawiera ona niemal same oczywistości (typu: łączy ich przeżyta tragedia i chęć niesienia pomocy niewinnym, zaś różni – stosunek do zabijania) i nie prezentuje niczego odkrywczego. Nieco lepiej wypada porównanie rogatego bohatera ze Spider-Manem w tekście „Daredevil and Spider-Man: Dark Alleys and Bright Lights”, choć zawarta tu teza (jakoby Daredevil był mroczniejszą wersją Pajęczaka) nie do końca wydała mi się przekonująca. Artykuły z tej dziedziny zamyka za to całkiem ciekawy tekst „Daredevil: Not Ready for Primetime?”, który wyjaśnia, dlaczego Murdock tak rzadko pojawia się u boku innych superbohaterów Marvela i dlaczego jeszcze rzadziej odgrywa wówczas istotną rolę.
Listę tekstów zawartych w książce uzupełnia obszerna analiza kontrowersyjnego runu Daniela Chichestera, w której autor (założyciel Sequart – Julian Darius) wskazuje najbardziej wartościowe elementy tego komiksu, „When Things Fall Apart in Hell’s Kitchen: Postcolonialism in Bendis’s Daredevil” prezentująca konflikt Daredevila i Kingpina w kontekście idei postkolonializmu i „iluzji zmiany” oraz „Daredevil: Intermediate Super-Hero Filmmaking”, w którym znajdziemy drobiazgowe omówienie kulisów powstawania i fabuły filmu z 2003 r.
„The Devil Is in the Details” jako całość to pozycja zdecydowanie godna przeczytania. Znajdą tu coś dla siebie i czytelnicy, którzy chcieliby poznać świat rogatego herosa, i badacze pragnący zrozumieć fenomen tej postaci, i wierni fani chcący poszerzyć swoją wiedzę. Jedyną kwestią, do której można się przyczepić, jest skąpa – jak na książkę o komiksie – ilość ilustracji. Wydaje mi się, że lektura byłaby jeszcze przyjemniejsza, gdyby poszczególne teksty zobrazowano większą ilością komiksowych cytatów.
Michał Siromski
The Devil is in the Details: Examining Matt Murdock and Daredevil
Autorzy: różni
Redakcja: Ryan K. Lindsay
Okładka: Alice Lynch
Wydawca: Sequart Research & Literacy Organization
Data wydania: 2013
Liczba stron: 244
Oprawa: miękka
Druk: czarno-biały
Cena: $15.99
Wersja Kindle:
Rozmiar: 2422 KB
Liczba stron: 244
Wydawca: Sequart Research & Literacy Organization
Data wydania: 2013
Dystrybucja: Amazon Digital Services, Inc.
Cena: $9.83
