Najważniejszy jest pomysł – interesujący, oryginalny, dający nowe spojrzenie. Idea, z której rodzi się niezwykła inicjatywa. Ludzie odchodzą szybko, a dawny świat znika niepostrzeżenie. Dlatego projekt Fundacji Animacja Praga Gada jest tak ważny – zebrano rozmowy ze starszymi mieszkańcami prawobrzeżnej Warszawy, utrwalono ich wyjątkowe wspomnienia, a część z nich zinterpretowano komiksowym językiem.
Jest to drugi album przygotowany przez fundację, w pierwszym – „Praga Gada. O wojnie” – przedstawiono historie wojenne. Teraz przyszedł czas na wspomnienia z lat 1944-1989, w których legendy miejskie, plotki, anegdoty, zasłyszane historie i ginące zwyczaje łączą się, by stworzyć obraz niezwykłej dzielnicy – enklawy mającej własny kodeks, język i obyczaje.
Jedenaście komiksowych nowel ułożono chronologicznie, od czasów powojennych po rok 1989. „Kominiarz i pastereczka” splata miejską legendę o okrutnym Paramonowie z dzielnym Florianem Kominiarzem z Pragi, który czuwa nad bezpieczeństwem jej mieszkańców, a wszystko to wśród akompaniamentu podwórzowej ballady. „Surałki” to żartobliwa historia pewnego obrazu i tego, jak istotne są sąsiedzkie opinie. „Tort” łączy niezwykły prezent dla Stalina z oryginalną nazwą pewnego wedlowskiego przysmaku. „Ja Kosior” to realistyczne spojrzenie na historię chłopaka, którego życie zmienia sport. „Acherontia” przenosi nas w wyobrażony świat odrzuconego dziecka i przybliża postać „Dziadka”, Kazimierza Lisickiego opiekującego się ulicznymi dziećmi, a „Królik” przypomina, jak ważne i niełatwe były przygotowania do świąt. „Pierwsze lądowanie” odkrywa niezwykłą tajemnicę pewnej szemranej praskiej kawiarni, a tylko „Witek samochodziarz” będzie wiedział, jak otworzyć szpanerski wóz pewnego przyjezdnego. W „Dziupli” opowieść o sklepie muzycznym z ciężką muzyką staje się pretekstem do ukazania fascynującej walki dobra i zła o Pragę, z kolei „Królowie Różyca. Abdykacja” zabierają nas w świat szemranych interesów Bazaru Różyckiego. „Kulty cargo PRL” pokaże, w jak zaskakujący sposób wybuch w Czarnobylu wpłynął na bohaterów filmów rozpowszechnianych na kasetach VHS – w przewrotny sposób przypomina fascynację Polaków hollywoodzkimi filmami.
Na uwagę zasługuje staranne wydanie albumu. Wyczerpujący wstęp (choć nie rozumiem, dlaczego podzielony na początek i koniec tomu) Przemysława J. Olszewskiego przybliża tematykę zbioru, bohaterów, powstanie i kontekst poszczególnych historii oraz specyfikę tamtych czasów. Niezwykłym dodatkiem są z pewnością oryginalne zdjęcia autorów opowieści.
Do projektu zaproszono dobrze znanych twórców komiksowych, m.in. Michała Śledzińskiego czy Krzysztofa Ostrowskiego. Warto wspomnieć, że w projekcie odnaleźli się także zagraniczni rysownicy – Alberto Pagliaro, Tony Sandoval i Salvador Sanz. Kreska poszczególnych komiksów jest świetnie dopasowana do ich tematyki. Kadry, kolory oddają charakter postaci i atmosferę opowieści. Odmienne style, sposoby rysowania – malarskie, oniryczne, realistyczne, dynamiczne czy abstrakcyjne – spotykają się, by zaznaczyć różnorodność Pragi.
W tych jedenastu opowieściach znajdziemy specyficzne zwyczaje, język, nawyki, indywidualne historie, miejsca, które zniknęły lub dziś wyglądają zupełnie inaczej. Historyczne wydarzenia, takie jak lądowanie na Księżycu czy wybór papieża Polaka, zostają wplecione w praskie wydarzenia i przefiltrowane przez wrażliwość i poczucie humoru twórców.
Widać szacunek dla bohaterów, fascynację ich relacjami, szczególnym miejscem, jakim była Praga, i ludźmi, którzy tworzyli panującą tam atmosferę. Ich głosy zostały uratowane i współtworzą legendę o tym niezwykłym miejscu, gdzie wszystko mogło się zdarzyć. Ta forma to zdecydowanie dobra realizacja celu, który postawiła sobie fundacja – łączenie pokoleń. I była wspaniałym pomysłem.
Dziękujemy Wydawnictwu Znakomite za udostępnienie egzemplarza do recenzji.
Jolanta Karaś
„Praga Gada. O pokoju”
Scenariusz i rysunki: „Pasterka i Kominiarz”: Przemysław J. Olszewski/ Alberto Pagliaro, „Surałki”: Mieczysław Gajda/ Maciej Szymanowicz, „Tort”: Krzysztof Ostrowski, „Ja Kosior”: Paweł Timofiejuk/ Mirosław Urbaniak, „Acherontia”: Przemysław J. Olszewski/ Tony Sandoval, „Królik”: Katarzyna Pereta, „Pierwsze lądowanie”: Paweł Mączewski, „Witek samochodziarz”: Milosz Sitek/ Roman Gajewski, „Dziupla”: Przemysław J. Olszewski/ Salvador Sanz, „Królowie Różyca: Abdykacja”: Przemysław J. Olszewski/ Michał Śledziński, „Kulty cargo PRL”: Przemysław J. Olszewski/ Sławomir Kiełbus
Tłumaczenia scenariuszy na języki obce: Zuzanna Tuliszka, Kaja Stąporek, Joanna Kłos
Wydawnictwo: Wydawnictwo Znakomite
Data wydania: 2015
Liczba stron: 132
Format: A4+
Oprawa: twarda
Druk: kolor
Wydanie: I
