W głowie tłumaczy – okładka
Zazwyczaj jest pomijany, przemilczany, niewidzialny. Podczas lektury łatwo zapomnieć o jego roli. Jego nazwisko jest częściej przywoływane po popełnieniu błędu, niż gdy sumiennie wykonuje obowiązki. Tłumacz: cichy, skromny bohater. Dzięki wydanemu przez Instytut Kultury Miejskiej i wydawnictwo Kultura Gniewu albumowi komiksowemu możemy przekonać się, co właściwie siedzi „W głowie tłumaczy”.
W głowie tłumaczy – przykładowa strona
KOMPLETNA NOWOŚĆ
Komiksów prezentujących pracę rysowników było już mnóstwo. Bez większego problemu znajdziemy również historie opowiadane z perspektywy scenarzysty, a czasem także wydawcy. Jednak komiks o tłumaczach to absolutne novum, możliwe nawet, że w skali światowej (sami autorzy nie mają pewności). Przy okazji przygotowań do 4. edycji Gdańskich Spotkań Literackich „Odnalezione w tłumaczeniu” doktor Tomasz Pindel z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, zajmujący się zawodowo przekładem literatury hiszpańskojęzycznej, zaprosił pięciu rysowników do wspólnego projektu.
W głowie tłumaczy – przykładowa strona
W GŁOWIE I POZA NIĄ
Owocem ich połączonych wysiłków jest krótka antologia „W głowie tłumaczy”, zawierająca kilka niezależnych historii poświęconych specyfice fachu. Na początku mamy więc możliwość poznać w telegraficznym skrócie historyczną i kulturotwórczą rolę przekładu na przykładzie wieży Babel, dziejów Biblii oraz podbojów Hernana Cortesa. Następnie dowiadujemy się, jak wyglądają współczesne realia rynku, specjalności i drogi zawodowe profesjonalnych tłumaczy. Możemy również zajrzeć prosto do mózgu w trakcie dokonywania przekładu i zobaczyć cały mechanizm od podszewki dzięki przydatnej narracji neuronów, zaangażowanych w przekopywanie pamięci językowej, zasobów świadomości kulturowej i kreatywności.
W głowie tłumaczy – przykładowa strona
Na koniec poznajemy przebieg procesu wydawniczego od napisania książki do jej wydania w innym kraju, skupiający się na roli tłumacza (oraz, pośrednio, również redaktora) przed publikacją i po niej. Wszystkie segmenty albumu spina wywiad z tłumaczką Pauliną, zdradzającą blaski i cienie kariery, codzienne trudności, wieczne oczekiwanie na przelew i satysfakcję z wykonanej pracy.
NA MEDAL
Pindel podchodzi do tematu z dystansem i humorem. Każda z historyjek jest bardzo zróżnicowana stylistycznie i treściowo, ale zarazem ani na moment nie traci lekkiego tonu, czemu sprzyjają subtelnie wplecione w fabułę gagi. Dzięki zwartej formie staje się kompendium wiedzy o zawodzie tłumacza, szczególnie atrakcyjnym dla czytelników rozważających wybór takiej ścieżki kariery.
W głowie tłumaczy – przykładowa strona
Na pochwałę zasługuje również doskonałe dopasowanie poszczególnych segmentów do umiejętności i emploi poszczególnych grafików zaproszonych do udziału w projekcie. Reportażowa rozmowa z Pauliną, stylizowana na materiał filmowy, przypadła realistycznemu Danielowi Chmielewskiemu. Żartobliwą historię przekładu zilustrował swoją cartoonową kreską Robert Sienicki (zdecydowanie zbyt rzadko widziany na papierze w ostatnich latach!). Ekspresjonistyczna Fanny Vaucher znakomicie oddała rozedrganie poszukującej specjalizacji zawodowej młodej tłumaczki. Abstrakcyjną pracę mózgu przedstawiły małe, piszczące ludziki Jacka Świdzińskiego. Berenika Kołomycka, specjalizująca się w twórczości dla dzieci, ujęła proces wydawniczy w formę bajki opowiadanej kilkulatkowi. Wszyscy graficy spisali się (tradycyjnie już) na medal, pokazując to, co mają w swym repertuarze najlepszego.
W głowie tłumaczy – przykładowa strona
Podsumowując, „W głowie tłumaczy” to warta polecenia i przyjemna w lekturze publikacja. Doskonale sprawdzi się jako pomoc dydaktyczna, zawiera szczere próby odpowiedzi na pytanie „czy warto wybrać ten zawód?”, a także zaspokaja zwykłą czytelniczą ciekawość, jaką drogę musi przejść dzieło literackie, nim trafi (przetłumaczone) na półki księgarń. Lekkie, lecz wartościowe. A na dodatek z rysunkami twórców znanych, cenionych i lubianych.
W głowie tłumaczy – przykładowa strona
Dziękujemy wydawnictwu Kultura Gniewu za udostępnienie egzemplarza do recenzji.
