IPN, który ma już na koncie kilka komiksów historycznych adresowanych do dojrzałego czytelnika, postanowił zwrócić się również do młodszych miłośników historyjek obrazkowych. „Wojenna odyseja Antka Srebrnego 1939-1944” to seria czterech komiksów dla dzieci opisujących zdarzenia wojenne z perspektywy uczestniczącego w nich nastolatka. Drugi tom serii opowiada o perypetiach Antka w sowieckiej niewoli.
Walka w obronie Grodna skończyła się dla Antka Srebrnego deportacją na wschód. Nastoletni bohater znalazł się wśród Polaków, którzy musieli sobie radzić w jednym z kołchozów w dalekim Kazachstanie. Prawdopodobnie nie przetrwałby długo na tej „nieludzkiej ziemi”, gdyby nie to, że przyjęła go pod swój dach staruszka Wanda – Polka zesłana do Kazachstanu jeszcze w latach trzydziestych. Antek w zamian za możliwość mieszkania w jej chacie, wspólnie z poznanym tu kolegą – Kazachem Serikiem – zajmuje się zdobywaniem pożywienia. Ta względna stabilizacja mogłaby zapewne trwać jeszcze jakiś czas, gdyby nie to, że Antek, stając w obronie swojego przyjaciela, wdaje się w bójkę z miejscowymi chuliganami dowodzonymi przez niejakiego Timura. Zamieszanie na terenie kołchozu nie uchodzi uwadze władz i za karę obaj krewcy młodzieńcy zostają skazani na pobyt w obozie pracy.
W łagrze, do którego trafia Antek, każdy dzień to walka o przeżycie. Znajdują się tu dwa baraki – młodzieżowy i tak zwana „mordownia”. W tym pierwszym przetrzymywani są nieletni, natomiast w drugim recydywiści i „zawodowi przestępcy”. Nie trzeba dodawać, że to bliskie sąsiedztwo stwarza dodatkowe niebezpieczeństwo. Gdy Antkowi wydaje się, że trzeba będzie porzucić wszelkie nadzieje na ucieczkę, niespodziewanie spotyka na swej drodze łagrowego weterana – Ola Kosmalę, który przebywa tu od pierwszej wojny światowej. Nowy znajomy przekonuje naszego bohatera, że wie, jak można uciec z tej „nieludzkiej ziemi”. Antek, który nie ma nic do stracenia, podejmuje ryzyko…
W drugim tomie, podobnie jak w pierwszym, znajdziemy dynamicznie narysowaną i dobrze napisaną historię. Hubert Ronek konsekwentnie trzyma się własnego, rozpoznawalnego stylu, który doskonale pasuje do konwencji tej awanturniczo-przygodowej opowieści dla dzieci, w jakiej utrzymana jest cała seria, a Tomasz Robaczewski na historycznym tle konstruuje ciekawą historię z bohaterami, którzy mogą zdobyć sympatię nastoletnich odbiorców.
Podobnie jak w pierwszym tomie, na końcu komiksu znalazła się krótka notka opisująca wydarzenia historyczne, na tle których rozgrywa się akcja komiksu. Tomasz Łabuszewski i Anna Obrębska prezentują w dużym skrócie podstawowe informacje o tym, w jaki sposób sowiecka Rosja i nazistowskie Niemcy podzieliły się wojennym łupem, jakim była Polska.
Drugi tom serii potwierdza, że inicjatywa Instytutu Pamięci Narodowej jest przedsięwzięciem udanym. Wprawdzie trudno oceniać komiks adresowany do dzieci komuś, kto ten okres swojego życia już tylko wspomina z nostalgią, ale wydaje się, że „Wojenna odyseja Antka Srebrnego 1939-1944” posiada wszelkie walory, które mogą zainteresować najmłodszych czytelników. Prosta, dynamiczna i ciekawa historia oraz galeria interesujących postaci sprawiają, że odyseja Antka Srebrnego coraz bardziej przypomina wojenną tułaczkę niezapomnianego i jedynego w swoim rodzaju Franka Dolasa. Miejmy nadzieję, że ta próba dotarcia do młodszych czytelników i zainteresowania ich historią okaże się skuteczna i lektura komiksu będzie pierwszym krokiem do poznawania wojennej historii Polski.
Dziękujemy Instytutowi Pamięci Narodowej za udostępnienie egzemplarza do recenzji.
Paweł Ciołkiewicz
Tytuł: „Wojenna odyseja Antka Srebrnego 1939-1944. Tom 2. Ucieczka z nieludzkiej ziemi. 1940 r.”
Scenariusz: Tomasz Robaczewski
Rysunki: Hubert Ronek
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej
Data polskiego wydania: 2015
Objętość: 42
Format: 210 x 295 mm
Oprawa: miękka
Papier: kredowy
Druk: kolorowy
Dystrybucja: księgarnie/internet
