Ponad dziesięć lat temu miałam okazję rozmawiać z przedstawicielem niemieckiego wydawnictwa, który przekonywał mnie, jak ważna i warta poznania jest twórczość Hansa Fallady. Dzięki Non Stop Comics dostajemy niezwykły projekt. Jacob Hinrichs wykorzystał biografię pisarza i jego powieść „Pijak”, by w połączeniu ze swoimi niezwykłymi rysunkami stworzyć komiks pokazujący siłę wyniszczającego nałogu.
Pijak – okładka
Wypijmy!…
To, co zrobił w swojej powieści graficznej Jacob Hinrichs, skojarzyło mi się z labiryntem. Początek jest w nim jednocześnie końcem, a zapętlona droga wiedzie nas przez pełen pułapek i wizji umysł uzależnionego człowieka. Na pierwszej stronie dowiadujemy się, że Rudolf Ditzen, znany jako Hans Fallada, zostaje przewieziony do więzienia po tym, jak pijany mało nie zabił żony. Tam otrzymuje pozwolenie na pisanie i powstaje jego powieść „Pijak”. Nagle skręcamy w labiryncie i poznajemy Erwina Sommera, właściciela hurtowni. Jego pozornie idealne życie zaczyna pękać, a kłopoty w pracy stają się początkiem intensywnego związku z alkoholem. Ambicje, duma, zagubienie, osamotnienie, strach przed przyznaniem się do porażki, kłótnie z żoną – butelka może to wszystko zmienić i pozwala zapomnieć. Na początku rzeczywiście tak jest – nagle świat wokół wydaje się dużo lepszy, jednak nie na długo.
…aż do dna
Erwin Sommer dociera jednak do momentu, kiedy zaczyna oszukiwać nie tylko wszystkich wokół, lecz przede wszystkim siebie. Jest pewny, że w każdej chwili może przestać i wrócić starego życia, ale szybko mija punkt, gdy na to jest już za późno. Odrzuca oferowaną pomoc, ucieka od niej. Nagle jego historia się urywa. Znajdziemy się w więzieniu, gdzie trafia Hans Fallada, by po chwili znów wrócić do Erwina i jego zmagań ze sobą. Znów skręcamy i dostajemy „Raport rzeczowy o szczęściu bycia morfinistą” Fallady z 1925 r. – poruszający zapis walki o kolejną dawkę morfiny.
Powoli pogrążamy się w tym alkoholowym piekle z Falladą i stworzonym przez niego bohaterem. Wchodzimy z nimi w błędne koło, z którego trudno się wyrwać, i towarzyszymy w dążeniu do autodestrukcji. Po czym docieramy do punktu wyjścia, w którym łączą się historie obu bohaterów. Oto do domu wraca Erwin Sommer i w gniewie zaczyna grozić bronią żonie, która woła do niego „Hans!”…
Jednocześnie obraz uzależnienia nie jest czarno-biały, tragizm tego człowieka wybrzmiewa ze zdwojoną siłą, gdy w jego listach widzimy miłość do dzieci. Niemal możemy poczuć jego ból i żal. Jest uwięziony – nie tylko w celi, lecz także przez nałóg.
Pijak – przykładowa plansza
Krzyk kreski
Ekspresjonistyczne rysunki są równorzędnym bohaterem tej opowieści, współistnieją z tekstem i dopełniają go, by w pełni pokazać grozę nałogu. Uproszczona, mocna kreska i ostre kontury. Kolory, które w jednych scenach krzyczą. W innych sprawiają, że razem z bohaterem coraz bardziej pogrążamy się w mroku. Mimo że karykaturalne – nie drwią z Erwina i jego sytuacji są przy tym dodatkowym krzykiem i wzmacniają przekaz. Pogłębiają nasze zaangażowanie. Zostają z tyłu głowy i czasami, podczas gdy myślałam zupełnie o czymś innym, pojawiały się nagle i niepokoiły.
Stają się tym bardziej zdeformowane, groteskowe, im gorsze są pijackie wizje. Ciekawe jest to, że paleta barw zmienia się w zależności od tego, z kim jesteśmy. W więzieniu i w wizjach Fallady jest dużo chłodniejsza, u Erwina Sommera przeważają ciepłe, wyraziste kolory.
Pijak – przykładowa plansza
W labiryncie
Dzięki wykorzystaniu różnych źródeł: życiorysu Fallady, jego powieści, postaci z innych utworów, fragmentów listów, udaje mu się stworzyć przerażający obraz upadku człowieka. Bardzo indywidualny. Jednocześnie nie zapomniano też o świecie zewnętrznym, gdzie w tle czai się hitlerowski terror. Podróż po labiryncie pijanego umysłu nie będzie łatwa ani przyjemna, ale zdecydowanie warto w nią ruszyć.
Nie można zapomnieć o świetnym wydaniu. Wydawnictwo Non Stop Comics po raz kolejny nie zawodzi.
Wydawnictwo: Non Stop Comics
Tytuł oryginalny: Der Trinker
Scenariusz: Hans Fallada, Jakob Hinrichs
Rysunki: Jakob Hinrichs
Tłumaczenie: Mirosław Hacia
Data polskiego wydania: 11.2018 r.
Wydawca oryginalny: Metrolit
Rok wydania oryginału: 2015
Liczba stron: 160
Format: 165 x 240 mm
Oprawa: twarda
Druk: kolor
ISBN-13: 9788381106337
Wydanie: I
Cena z okładki: 54,90 zł
